Climate summit stuck: where can the Netherlands make a difference?

The United Nations climate negotiations in Sharm el-Sheikh have yielded little results after a week and a half. Therefore, there is a need for countries that put their weight in the balance. The negotiators in Egypt have some suggestions for the Dutch delegation.

Nederland heeft het eigen klimaatdoel voor 2030 opgehoogd, en we scoren relatief goed op het vlak van klimaathulp aan arme landen. Dat zijn twee belangrijke onderwerpen op de klimaattop in Sharm-el-Sheikh, waar de onderhandelingen zodanig vast zitten dat mislukking dreigt. Is Nederland in een ideale positie om andere landen aan te sporen meer te doen?

Nederland kan oproepen tot scherpere uitstootdoelen voor het jaar 2030, zegt GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout. Hij is in Sharm-el-Sheikh delegatieleider van het Europees Parlement.

Het succes of falen van het Parijs-akkoord staat bij dat onderwerp op het spel. Om de opwarming onder 1,5 graden te houden, moet de mondiale uitstoot vóór 2030 scherp naar beneden. Daarom is vorig jaar op de klimaattop in Glasgow besloten om nog één laatste ronde te doen om deze 2030-doelen aan te scherpen. Deadline: 31 december.

Diplomatieke druk nodig op scherpere uitstootdoelen

De belangrijkste schakels zijn China en India. En ook van landen als Brazilië en Turkije kunnen betere 2030-doelen worden verwacht. Om die te bewegen is een combinatie van diplomatieke druk én het goede voorbeeld nodig.

Eurocommissaris Frans Timmermans kondigde dinsdag op de klimaattop aan dat de EU er een schepje bovenop kan doen. Door extra energiebesparende maatregelen kan de Europese uitstoot in 2030 57 procent dalen. Het huidige doel van de EU is 55 procent reductie.

De 27 EU-lidstaten moeten dan wel nog akkoord gaan met de aanscherping. Dat moet gebeuren op de EU-top in december. Daar is Nederland momenteel in een ideale positie om het onderwerp op de agenda te zetten, zegt Eickhout.

Dat komt doordat Nederland het eigen huiswerk redelijk goed op orde heeft. Volgens het coalitieakkoord is het Nederlandse klimaatbeleid “erop gericht” om de uitstoot van broeikasgassen tussen 1990 en 2030 met 60 procent te verlagen – meer dan het EU-gemiddelde. Voor Nederland is verhoging van de Europese ambitie dus een politiek veilig onderwerp.

“Premier Rutte zei tijdens deze klimaattop nog dat het wereldwijde klimaatbeleid te traag gaat. Als Nederland geloofwaardig wil blijven, moet het ook echt internationale actie gaan aanjagen”, zegt Eickhout.

Klimaatsucces en eigenbelang combineren

Klimaatexpert Richard Klein zegt huiverig te zijn voor Nederlandse borstklopperij. “We hebben met financiering voor klimaatprojecten in arme landen vaak wel het eigenbelang voor ogen.”

Maar juist daar ligt volgens Klein ook een belangrijke kans, waarbij Nederland eigenbelang én het succes van de klimaattop kan combineren. “Er is op de klimaattop dringend aandacht nodig voor grensoverschrijdende klimaatrisico’s. Nederland is op dat vlak wereldwijd een van de meest kwetsbare landen.”

Klein werkte mee aan het in februari verschenen IPCC-rapport over klimaatrisico’s. Het grote nieuws uit dat rapport is hoe de gevolgen van klimaatverandering elkaar kunnen versterken – ook wel ‘klimaatgevolgen 2.0‘. Dat geldt bijvoorbeeld voor droogten, hittegolven, misoogsten en bosbranden, maar ook voor gevolgen voor menselijke samenlevingen, die bijvoorbeeld via handel verbonden zijn.

‘Nederland moet klimaatgevolgen 2.0 in adaptatiedoel krijgen’

“Het gaat bij Nederland dus niet alleen over bijvoorbeeld de risico’s van extreme neerslag in België en Duitsland, maar ook over klimaatschade op veel grotere afstand, via complexe handelsketens. Nederland is een van de landen die het sterkst aan grensoverschrijdende klimaatrisico’s is blootgesteld. Daar zijn maar weinigen zich hier nog van bewust.”

Klein ziet een belangrijke rol voor Nederland in de onderhandelingen over het zogeheten adaptatiedoel van het Parijs-akkoord. Dat is een van de onderwerpen waarover in Sharm-el-Sheikh een akkoord moet worden bereikt.

“Het is belangrijk dat de grensoverschrijdende risico’s daarin meegenomen worden. En Nederland zou als rijk én kwetsbaar land een ideale pleitbezorger zijn.”

Klimaattop heeft ‘kleine successen’ nodig

Het illustreert wel de teneur van de klimaattop in Egypte. De twee belangrijkste onderwerpen zijn daar een oude toezegging voor 100 miljard dollar klimaatsteun aan arme landen – en de roep van arme landen om ook te betalen voor geleden klimaatschade.

We kunnen nu al concluderen dat die 100 miljard opnieuw niet compleet komt en dat ook ten aanzien van ‘loss and damage’ de meningsverschillen groot blijven. En dus is het nu zoeken, ook voor Nederland, naar andere resultaten, om te voorkomen dat deze top als volledig mislukt in de boeken belandt.